Wat zijn de effecten van cyberpesten?

Cyberpesten is een zeer ernstig probleem dat niet alleen gevolgen heeft voor jonge slachtoffers, maar ook voor diens familie, de pester en degenen die getuige zijn van cyberpesten. De gevolgen van cyberpesten kunnen natuurlijk het meest schadelijk zijn voor het slachtoffer, omdat zij een aantal emotionele problemen kunnen ervaren die hun sociale en academische prestaties en hun geestelijke gezondheid kunnen beïnvloeden.

Misschien hebben jullie, de ouders, misschien zelf nog nooit te maken gehad met cyberpesten. Het is misschien moeilijk te bevatten hoe een paar woorden tekst op een computerscherm zo'n trauma kunnen veroorzaken. Pesten is immers blijkbaar altijd een facet geweest van school en in de speeltuin. Misschien heb je pesterijen wel eens gezien of meegemaakt toen je op school zat. Misschien heb je het gevoel dat pesten een gewoon onderdeel van het schoolleven is.

Je denkt misschien ook dat face-to-facepesten veel erger is dan cyberpesten omdat het voor deze slachtoffers moeilijker is om aan de pesterijen te ontsnappen, terwijl een slachtoffer van cyberpesten simpelweg de computer kan uitzetten of een pester kan blokkeren op een sociale-mediaplatform.

Zo simpel is het helaas niet. En hoewel de gevolgen van face-to-facepestgedrag niet onderschat moeten worden, kunnen de gevolgen van cyberpesten nog veel erger zijn. Het is aan jou als ouder om de werkelijke impact van cyberpesten te begrijpen, om een verandering in het gedrag van je kind als gevolg van cyberpesten te herkennen en om een manier te vinden om je kind op ondersteunende wijze te helpen.

Hoe kan cyberpesten erger zijn dan face-to-facepesten?

De meeste pesterijen in een face-to-facepestsituatie tussen het slachtoffer en een pester (of een groep pesters) vinden plaats op school. Deze incidenten kunnen uiteenlopen van schelden tot meer ernstige vormen van pesten, zoals het verspreiden van geruchten, intimidatie, bedreiging en incidenten met fysieke schade. Maar terwijl slachtoffers van face-to-facepesten even rust krijgen wanneer ze naar huis gaan, is er bij cyberpesten geen ontkomen aan.

Cyberpesten stopt niet zodra de school uit is. Het kan op elk moment doorgaan, de hele nacht door. Pesten komt in de vorm van sms-berichten, posts op sociale media, chatberichten, afbeeldingen en videos die zijn bewerkt en nog veel meer digitale vormen.

Bij cyberpesten kunnen slachtoffers zich amper verdedigen. Er zijn geen ouders of leraren die zien wat er gebeurt en ingrijpen om het te stoppen. Cyberpesten kan ook anoniem gaan, waardoor het slachtoffer weinig middelen heeft om de pester zelfs maar aan te geven bij een autoriteit. En cyberpesten kan de gevallen van pesten binnen korte tijd aan honderden of misschien zelfs duizenden mensen laten zien via sociale-mediaplatformen.

Als het slachtoffer weet wie de pester is en ervoor kiest diegene te blokkeren op sociale media, kan de pester gewoon een nieuw account aanmaken. Of ze kunnen sms'en, een bericht sturen of het account van een vriend gebruiken. Tegenwoordig zijn kinderen erg vindingrijk en goed met technologie. Als ze de intentie hebben om te cyberpesten, is er weinig wat een slachtoffer kan doen om hen tegen te houden.

"Mensen doen en zeggen online kwetsende of denigrerende dingen die ze in het echt nooit zouden zeggen", zegt Eric Alcera, M.D., medisch directeur van Hackensack Meridian Behavioral Health. Eric zegt ook, "Als een cyberpester besluit om geruchten te verpreiden of om beschamende foto's te delen op sociale media, kunnen de woorden of beelden viraal gaan en met de minuut veel meer kinderen bereiken."

Cyberpesten is in wezen meedogenlozer, wreder en schadelijker dan face-to-facepesten. Het is ook een van de grootste stressfactoren in het leven van een jong individu. En terwijl kinderen die worden gepest vaak proberen dergelijke gebeurtenissen voor hun ouders te verbergen, kunnen er zeer opvallende veranderingen optreden in het gedrag van je kind als het voortdurend slachtoffer is van cyberpesten.

Gedragsveranderingen als gevolg van cyberpesten

De veranderingen zijn in het begin misschien niet heel duidelijk, maar na verloop van tijd kun je een of meer van de volgende gedragsveranderingen opmerken die sterk kunnen wijzen op cyberpesten.

Een vermindering in sociaal gedrag — vrienden of sociale evenementen vermijden
Zich meer dan normaal afzonderen in hun kamer
Stiller of meer teruggetrokken zijn
Het moeilijk vinden om zich te concentreren op schoolwerk
Slechtere cijfers
Minder interesse hebben in activiteiten die ze normaal leuk vinden
Spijbelen of de wens daartoe uiten
Boos lijken als ze naar hun telefoon, tablet of computer kijken
Hun telefoon- of computerscherm verbergen
Vermijden om hun telefoon te gebruiken
Drugs of alcohol gebruiken
Duistere gedachten of emoties uiten
Over zelfmoord praten

Als je denkt dat sommige van deze gedragsveranderingen een beetje extreem lijken, zoals zelfmoordgedachten, dan moet je weten dat de relatie tussen pesten en zelfmoord sterk is. In sommige gevallen is alleen pesten niet altijd de enige oorzaak. Het kind kan al last hebben van gevoelens van depressie of angst door problemen thuis of door een voorgeschiedenis van trauma.

Uit een recent onderzoek is gebleken dat slachtoffers van cyberpesten echter twee keer zoveel kans lopen op zelfmoordpogingen of zelfverwonding. Bovendien blijkt uit recente statistieken dat 59% van de Amerikaanse tieners wel eens online is gepest of lastiggevallen en meer dan 90% gelooft dat dit een groot probleem is voor mensen van hun leeftijd.

Wat nog verontrustender is, is dat in huidig onderzoek wordt gesuggereerd dat het aantal zelfmoordpogingen onder adolescenten sinds 2008 haast is verdubbeld.

Geestelijke gezondheidsproblemen, meer stress en angst, depressie, gewelddadig gedrag en een weinig eigenwaarde zijn ook gevolgen van cyberpesten. Cyberpesten kan ook in langdurige emotionele gevolgen resulteren, zelfs als het pesten is gestopt.

Deze gevolgen van cyberpesten kunnen leiden tot een blijvend gevoel van schaamte. Online pesten voelt permanenter, vooral wanneer het gebeurt via posts op sociale media die niet direct verdwijnen. Het kan leiden tot overweldigde gevoelens van blootstelling en angst.

Een ander neveneffect van cyberpesten is dat de slachtoffers kunnen worden buitengesloten door anderen die ook bang zijn voor cyberpesten als ze bevriend blijven met het slachtoffer. Hierdoor wordt het slachtoffer geïsoleerd en verstoten, en kan het op school of thuis bij niemand terecht.

Het is niet vreemd dat een van de gevolgen van cyberpesten ook woede is. De hoeveelheid aan emoties die het slachtoffer kan voelen, mondt vaak uit in woede. Sommige kinderen bedenken zelfs wraakplannen, zoals is gebleken uit schietpartijen op scholen en andere daden van agressie door slachtoffers van pesten die het niet meer aankonden.

De wraakactie is voor een kind ook een manier om weer macht te krijgen, omdat slachtoffers van cyberpesten zich vaak machteloos voelen en denken dat ze het niet kunnen laten stoppen.

Fysieke gevolgen van cyberpesten

Mentale en gedragsveranderingen zijn niet de enige gevolgen van cyberpesten. Er kunnen ook fysieke gevolgen zijn. Intense gevoelens van stress en angst als gevolg van cyberpesten kunnen leiden tot lichamelijke problemen zoals slapeloosheid, maag- en darmproblemen en schadelijke eetpatronen.

Waarom doen mensen aan cyberpesten?

Er zijn altijd mensen geweest die ervoor hebben gekozen om zich als pestkop te gedragen en mensen die helaas doelwit zijn. Maar wat maakt het dat iemand er niet alleen voor kiest om iemand online te pesten, maar dat ook op een meedogenloze en wrede wijze doet?

Een theorie is dat cyberpesters het moeilijk vinden om empathie voor anderen op te brengen. Een gebrek aan empathie is te wijten aan het toenemend gebruik van technologie en minder sociale interactie in de echte wereld. Maar dit is slechts één facet van het cyberpestprobleem.

Een pester krijgt voor zijn gevoel meer macht door te cyberpesten. Door het gebruik van technologie kan een cyberpester gemakkelijk en moeiteloos te allen tijde een stortvloed van kwelling ontketenen, allemaal vanuit de veilige thuishaven, zonder enige zorgen of gevolgen. Het gebrek aan ouderlijk toezicht is een andere factor die bijdraagt, net als het verlangen om populair te worden door bepaalde dingen te doen om populairder te worden bij klasgenoten en kennissen.

Ongeacht de redenen, soms komen cyberpesters hun eigen donkere toekomst onder ogen. Uit onderzoeken blijkt dat kinderen die anderen pesten meer kans lopen op alcohol- en drugsmisbruik, betrokkenheid bij vechtpartijen en crimineel gedrag, schoolverzuim of gewelddadigheid naar hun liefdespartners en/of hun kinderen.

Zelfs omstanders en getuigen zijn niet immuun tegen de gevolgen van cyberpesten. Bij hen is de kans wellicht ook groter dat ze op jonge leeftijd gaan experimenteren met drugs en alcohol of dat ze last hebben van emotionele schade en geestelijke gezondheidsproblemen.

Een interessante kanttekening is dat cyberpesten volgens een onderzoek vaker voorkomt tussen huidige of voormalige vrienden. Verder staat in het rapport dat cyberpesten zeven keer zo vaak voorkomt onder tieners die elkaar kennen dan onder mensen die nooit met elkaar bevriend zijn geweest of hebben gedatet. Dit vloeit vaak voort uit een simpel meningsverschil dat escaleert. Of het komt simpelweg door een persoon die een geheim over iemand anders heeft en het moeilijk voor zich kan houden. Het kan ook een reactie van wraak zijn op een misstap die degene in de ogen van de pester is begaan. Een andere factor is jaloezie, net als het verlangen om hun sociale status te verbeteren.

In veel van deze gevallen zijn meisjes twee keer zo vaak slachtoffer van cyberpesten als jongens. En omdat de pester en het slachtoffer ooit bevriend waren, zijn de gevolgen van cyberpesten vaak veel traumatischer.

Wat kunnen ouders doen tegen cyberpesten?

Er is helaas geen snelle, pasklare oplossing tegen het cyberpesten. Maar als ouder kun je er op zijn minst voor je kinderen zijn. Het is zeer waarschijnlijk dat je kind niet eerlijk zal zijn over de cyberpesterijen die het mogelijk ervaart.

Als je echter een van de bovenstaande punten herkent, neem dan de tijd om met je kind te gaan zitten en probeer het dan over te halen om te praten over problemen die het buiten school ervaart. Door steun en begrip te tonen kun je je kind helpen zodat het zich niet helemaal alleen voelt.

Probeer begrip in te boezemen dat, hoe hard en wreed pesten ook is, het niet de waarde van je kind weerspiegelt, maar eerder de problemen die de pester zelf heeft.

Het is begrijpelijk dat een kind niet heel gevoelig zal zijn voor die gedachtegang, maar dat is niet je enige redmiddel. De eerste stap is om op alle sociale-media- en chataccounts van je kind de privacyinstellingen aan te passen en om bekende cyberpesters te blokkeren.

Verzamel vervolgens al het bewijs van cyberpesten en zorg ervoor dat je schermafbeeldingen maakt, aangezien veel posts kunnen worden verwijderd. Meld gevallen van cyberpesten aan de beheerders van de app of het platform, aangezien cyberpesten vaak in strijd is met de servicevoorwaarden.

Met dit bewijs kan je ook contact opnemen met de directie van school. Het is niet zo dat omdat de incidenten niet altijd op school plaatsvinden dat de directie hier niet van op de hoogte zou moeten zijn. Veel scholen hebben een strikt beleid tegen pesten en cyberpesten.

Als cyberpesten bedreigingen met fysiek geweld bevat, kun je dit ook melden bij de plaatselijke politie.

Zoek tot slot manieren om je kind te helpen op emotioneel vlak te herstellen. Misschien moet je een psychotherapeut inschakelen. Negeer de gevolgen van cyberpesten niet zomaar en ga er niet vanuit dat ze weg zijn als het cyberpesten stopt. De gevolgen kunnen voor lange tijd aanhouden en als het cyberpesten ernstig is geweest, is er misschien meer nodig dan jouw lieve woorden en advies om de schade die is aangericht te herstellen.

De technologie van tegenwoordig heeft ook een aantal vormen van ouderlijk toezicht om kinderen te beschermen tegen schadelijk of ongepast online materiaal. Je kunt ook gebruikmaken van apps van derden zoals Kaspersky Safe Kids, die je beschermen tegen content die schadelijk is en waarmee je een limiet op schermtijd kunt instellen, hun online activiteiten kunt monitoren of hun locatie via gps kunt volgen.

Het digitale landschap kan een grote en harde omgeving zijn. Het staat vol met content voor volwassenen die gemakkelijk kan worden ontdekt door nieuwsgierige jongeren. Met Kaspersky Safe Kids kun je eenvoudig content voor volwassenen blokkeren voor je kinderen zodat ze hier niet per ongeluk (of expres) naar kijken. Daarnaast zorg je er ook voor dat ze niet abnormaal veel tijd online doorbrengen.

Samenvatting

Vergeet niet dat de stap van een onschuldig grapje naar cyberpesten erg klein kan zijn. Door het gebrek aan face-to-face-interactie en het gevoel van macht dat iemand krijgt van achter het computerscherm, kan wat normaal gesproken een traditioneel geval van plagen op het schoolplein is, veranderen in een stroom van pesterijen, vernedering en bedreigingen met lichamelijk letsel die blijft aanhouden. De impact kan blijvende emotionele schade veroorzaken en, zoals hierboven vermeld, leiden tot zelfmoord.

Als je vermoedt dat je kind slachtoffer is van cyberpesten, wacht dan niet tot het te laat is. Wees niet bang om over het onderwerp te beginnen bij je kind uit angst dat het je hulppoging zal afslaan. Cyberpesten treft alle soorten kinderen, in alle facetten van de samenleving. Campagnes, wetgeving, administratieve programma's op school en andere initiatieven om cyberpesten te herkennen en te stoppen zijn een goede eerste stap om dit probleem aan te pakken. Maar alleen jij, als ouder, kunt direct advies en hulp bieden.