Spyware: Wat is het en hoe bescherm je jezelf?

Spyware is een grijs gebied, want er is geen exacte definitie voor. Zoals de naam al doet vermoeden, wordt spyware doorgaans losjes gedefinieerd als software die ontworpen is om gegevens te verzamelen van een computer of een ander apparaat en door te sturen naar een derde partij zonder toestemming of medeweten van de gebruiker. Dit omvat vaak het verzamelen van vertrouwelijke gegevens, zoals wachtwoorden, pincodes en creditcardnummers, het bijhouden van toetsaanslagen, het volgen van surfgedrag en het verzamelen van e-mailadressen. Naast dit alles hebben deze activiteiten ook invloed op de netwerkprestaties. Het systeem vertraagt, en daarmee het gehele bedrijfsproces. Spyware wordt over het algemeen ingedeeld in vier hoofdcategorieën: trojans, adware, trackingcookies en systeemmonitors.

Trojanspyware die computers infecteert in de vorm van trojanmalware.
Adware die tevens fungeert als spyware om computers en apparaten te volgen.
Trackingcookiebestanden op harde schijven die een gebruiker volgen op internet als een site zich bewust is van trackingcookies en is ontworpen om ze te gebruiken.
Systeemmonitors ontworpen voor het bewaken van alle activiteit op een computer en het vastleggen van gevoelige gegevens, zoals toetsaanslagen, bezochte sites, e-mails en meer.

Wat houdt spyware in?

Spyware is software die is geïnstalleerd zonder je toestemming, of het nu gaat om een traditionele computer, een applicatie in je webbrowser of een app op je mobiele toestel. Kort gezegd stuurt spyware persoonlijke, vertrouwelijke gegevens door naar een aanvaller. De informatie behelst bijvoorbeeld rapporten van je online surfgedrag of aankopen, maar de spyware kan ook worden ingesteld om dingen als toetsaanslagen, creditcardgegevens, wachtwoorden of aanmeldgegevens te registreren.

Deze software komt normaal gesproken op een computer terecht door zich te koppelen aan een ander programma dat de gebruiker opzettelijk downloadt en installeert. Soms gebeurt dit volledig discreet, maar andere keren bevat de gewenste software informatie in de licentieovereenkomst die de spyware beschrijft, zonder het als zodanig te noemen. De gebruiker moet akkoord gaan teneinde het gewenste programma te kunnen installeren. Daarnaast kan spyware op een computer belanden via alle paden die andere malware volgt, bijvoorbeeld wanneer de gebruiker een gemanipuleerde website bezoekt of een schadelijke bijlage van een e-mailbericht opent.

Problemen die worden veroorzaakt door spyware

Spyware kan twee grote problemen veroorzaken. Het eerste en misschien wel belangrijkste probleem is dat je persoonlijke gegevens kunnen worden gestolen, die vervolgens kunnen worden gebruikt voor identiteitsdiefstal. Als de schadelijke software toegang heeft tot elk stukje informatie dat op je computer, inclusief je browsegeschiedenis, e-mailaccounts en opgeslagen wachtwoorden voor internetbankieren, webwinkels en sociale netwerken, kan meer dan genoeg informatie worden verzameld om een profiel te maken waarin je identiteit wordt geïmiteerd. Als je sites voor internetbankieren hebt bezocht, kan spyware bovendien je bankrekeninggegevens of creditcardrekeningen doorsturen, zodat deze kunnen worden verkocht aan derden of rechtstreeks kunnen worden misbruikt.

Het tweede, meer algemene probleem is de schade die spyware kan aanrichten aan je computer. Spyware kan een enorm veel systeembronnen van je computer opeisen, waardoor deze langzaam wordt, vertragingen vertoont tussen het wisselen van applicaties of wanneer je online bent, vaak crasht of bevriest en zelfs oververhit raakt, waardoor permanente schade wordt aangericht. Het kan ook zoekmachines manipuleren en ongewenste websites voorstellen in je browser, wat kan leiden tot een bezoek aan potentieel schadelijke of frauduleuze websites. Tevens kan je startpagina worden veranderd en kunnen zelfs bepaalde instellingen van de computer worden gewijzigd.

Hoe je jezelf kunt beschermen

De beste manier om spyware onder controle te houden, is door te voorkomen dat deze überhaupt op je computer terechtkomt. Niks downloaden en nooit op e-mailbijlagen klikken is echter niet altijd een optie. Soms kan zelfs een vertrouwde website gehackt worden en je computer infecteren, ook als je helemaal niets verkeerd doet.

Veel mensen kiezen voor internetbeveiligingsoplossingen met betrouwbare virusdetectie en proactieve bescherming. Als je computer al besmet is, bieden veel aanbieders van beveiligingssoftware hulpprogramma's voor het identificeren en verwijderen van spyware. Er is een aantal gratis anti-virusoplossingen beschikbaar. Hoewel een gratis proefversie van een anti-virusprogramma een uitstekende manier is om erachter te komen welk product het beste is voor je, moet je niet vertrouwen op een oplossing die kosteloos onbeperkte bescherming belooft. Vaak missen ze functies, zoals een virtueel versleuteld toetsenbord voor het invoeren van financiële gegevens, of een krachtig anti-spamfilter en op cloud gebaseerd detectiesysteem, waardoor je computer gevaar blijft lopen. Kies voor een betrouwbare aanbieder van internetbeveiliging wanneer je een spywareverwijderingstool uitkiest, want bepaalde tools kunnen zelf gemanipuleerd zijn en spyware bevatten.

Spyware en de bijbehorende schadelijke software zoals virussen of malware, zal altijd een gevaar blijven zolang je een apparaat met internetverbinding gebruikt. Bescherming van je financiën en identiteit moet een topprioriteit zijn, en dat lukt gewoon niet enkel door het probleem te begrijpen.

Andere artikelen en links met betrekking tot de verwijdering van spyware